Autor:
Człowiek z natury jest powołany do życia we wspólnocie. Pierwszą taką wspólnotą, która nas kształtuje, jest rodzina.
Rodzina może być postrzegana przez pryzmat różnych kategorii, tj. „jako kategoria historyczna, zmieniająca się w zależności od konkretnej epoki historycznej, jest instytucją długotrwałą”1.
Rodzina w ludzkiej społeczności nie mogłaby istnieć sama, gdyby nie ludzie, którzy ją tworzą na określonych zasadach, dlatego każda rodzina ma swój indywidualny, niepowtarzalny charakter. To właśnie w rodzinie rozwija się nowe, młode pokolenie. To ona bowiem podejmuje działania wychowujące młode pokolenie, a więc „budzące w nim i rozwijające wartości moralne, umysłowe, fizyczne i społeczne – pożądane i oczekiwane zarówno przez społeczeństwo, jak i przez środowisko najbliższe, w którym jednostce przyszło żyć”.1
Najważniejsze w tym wszystkim jest dobro dziecka. Od charakteru konkretnej rodziny, w której wychowuje się mały człowiek, zależy jego zachowanie, w tym również sukcesy szkolne.
Typy starodawnych rodzin zanikają, zaś w XXI wieku pojawiają się nowe modele rodzin, coraz ciekawsze i szeroko opisywane w literaturze przedmiotu. Współcześnie dominuje model rodziny nuklearnej. Najważniejsze rodzaje rodzin współczesnych można określić jako rodziny nuklearne i wielopokoleniowe.
Poniżej krótko scharakteryzuję obie rodziny:
Rodzina nuklearna – tak zwana rodzina mała, składa się z męża i żony (dwóch członków rodziny + biologiczne dzieci). Coraz częstsza struktura spotykana wśród społeczeństwa, struktura 2+1 (dwoje rodziców i jedno biologiczne dziecko), lub 2+2 ( dwoje rodziców i dwójka biologicznych dzieci).
Rodzina wielopokoleniowa – jest przeciwieństwem rodziny nuklearnej. Rodzina ta jest obszerna, składa się z kilku pokoleń, które mieszkają ze sobą w domostwie. W takiej rodzinie przebywać mogą: dziadkowie, bliżsi bądź dalsi krewni.
Pozostałe rodzaje rodzin możemy podzielić biorąc pod uwagę ważne kryteria, tj.
- ze względu na typ małżeństwa występuje:
- rodzina monogamiczna (mąż i żona), typowe bardzo współczesne
- rodzina poligamiczna (mąż i wiele żon)
- poliandria (żona i wielu mężów), zaś ta odmiana jest nietypowa
- ze względu na funkcje żony i męża:
- rodzina patriarchalna (mąż-ojciec pełni rolę dominującą, jest głową rodziny)
- rodzina matriarchalna (na czele rodziny stoi kobieta)
- rodzina partnerska (współdecydowanie męża i żony, elastyczne rozłożone role)
- ze względu na pochodzenie:
- rodzina endogamiczna (jedna grupa społeczna np.; rodzina królewska)
- rodzina egzogamiczna (mąż i żona pochodzą z różnego środowiska).
Rodzina patchworkowa (rodzice są po nieudanych związkach i rozwodach, a z nimi dzieci), czyli „pozszywana”, składa się z wielu różnych osób.
Rodzina rozłączona (może być na skutek migracji), czyli jedno z małżonków pozostaje samo i ma pod opieką dzieci, pomagają tu również dziadkowie, krewni, znajomi.
Na świecie jest wiele rodzin, które względem pozostałych różnią się od siebie charakterem, zachowaniem, uznawanymi zasadami.
Dziecko może być wychowywane w rodzinie nuklearnej, patriarchalnej, matriarchalnej czy też wielopokoleniowej, ale zawsze nosi ona miano rodziny.
Te typy rodzin są odmienne, każda z nich jest ważna w społeczeństwie.